ثابت نگه داشتن رطوبت یکی از عوامل مهم در گلخانه ها است. رطوبت زیر 30 درصد برای گیاهان خطر ساز است و حتی ممکن است منجر به از بین رفتن آن ها شود. از مه پاش در تابستان برای افزایش رطوبت و خنک کردن گلخانه و در زمستان برای جلوگیری از خشک شدن هوا بهره میبرند.
سیستم مه پاش که به نام فوگر نیز شناخته میشود، یکی از سیستم های مورد استفاده جهت خنک کاری بوده که در فضای گلخانه جهت خنک سازی و مرطوب سازی مورد استفاده قرار میگیرد. اساس کار مه پاش بر مبنای تبخیر آب میباشد. نحوه عملکرد به این صورت است که آب یک مخزن با مکش یک پمپ فشار قوی از تعدادی نازل مه پاش به صورت ذرات خیلی ریز و پودری تا حد 20 تا 30 میکرون خارج میشود. ذرات ریز پودری خارج شده گرمای محیط را جذب کرده و خود تبخیر میشوند و به این صورت محیط مورد نظر خنک شده و رطوبت آن افزایش مییابد. باید توجه داشت که هرچه قطر نازل های مه پاش ریزتر و کوچکتر باشد، تبخیر ذرات آب سریعتر و بیشتر شده و بازده سیستم مهپاش بیشتر و کارآیی بالاتری دارد. در سیستم مه پاش، ذرات آب به قدری ریز و پودری شکل بوده که قبل از آنکه به سطح برسند به طور کامل تبخیر میگردند، به همین دلیل باعث بسیاری بیماریهای قارچی نخواهد شد. اگر سیستم مه پاش به صورت اصولی طراحی گردد، بدون افزایش قابل توجه رطوبت محیط، کاهش دمایی تا 4 درجه ایجاد مینماید. در حالت کلی سیستمهای سرمایش تبخیری همچون مه پاش در مناطق گرم و خشک، بازدهی بیشتری دارند چرا که در این مناطق رطوبت نسبی کم است و تبخیر باعث میشود گرمای بیشتری را از محیط جذب کرده و باعث خنکی بیشتری میشود.
مزایای سیستم مه پاش در گلخانه:
- افزایش کیفیت و کمیت محصولات
- افزایش رطوبت در محیط گلخانه
- رشد بهتر و سریعتر گیاه
- ریشه گذاری سریعتر گیاهان
- افزایش راندمان و بازده
- فراهم شدن شرایط بهتر و ایده آل تر رشد سالیانه
اجزاء اصلی سیستم مهپاش که به آن سیستم میست هم گفته میشود شامل موارد زیر میباشد:
- الکتروپمپ
- سختی گیر
- شیر تنظیم فشار
- شیلنگ فشار قوی سیم دار پرسی یا پلی آمید
- نازل مه پاش
- پایه نازل مه پاش
- تابلو کنترل
- فیلتر
الکترو پمپ
در سیستم مه پاش فشار لازم برای اینکه ذرات آب را به ذرات خیلی ریز پودری تبدیل کند باید از پمپ های فشار قوی پیستونی استفاده شود اگر فشار پشت نازلها به اندازهی کافی نباشد ذرات به اندازه کافی پودر نشده و درشت بوده و ایجاد خیسی میکند. با افزایش فشار آب، سرعت جریان و اندازه ذرات میست شده، سایز پمپ بزرگتر میشود. در حین خروج از نازل، ذرات ریز از مرکز نازل خارج شده و ذرات درشتتر به بیرون از شعاع پاشش هدایت میشود. در سیستم مه پاش خانگی و یا رستورانها چون فشار آب کم است، نیازی به استفاده از پمپ فشار قوی و فیلترها نیست و حتی با یک شیر آب 2 بار و لوله کشی و نازل ها عمل میست به راحتی انجام می شود.
سختی گیر
در مناطقی که کیفیت آب پایین بوده و املاح منیزیم و کلسیم در آن بالا باشد، به منظور جلوگیری از ته نشینی رسوبات و گرفتگی نازل ها و شیلنگ ها از سختی گیر استفاده می کنیم.
شیر تنظیم فشار یا شیر هیدرولیکی
برای تنظیم هد (فشار) و دبی خروجی نازل ها مورد استفاده قرار میگیرد. تا میزان فشار و دبی که باید به نازل ها برسد در حد ایده آل باشد. نحوه کار آن بدین گونه است که یک فنر به پایت متصل شده است. با رسیدن فشار آب به حد مطلوب، پایت به طور خطی حرکت کرده به فنر فشار آورده و فنر را جمع می کند. در نتیجه مسیر حرکت آب باز می شود. این شیر باعث جلوگیری از برگشت فشار شده در نتیجه اثرات مخرب فشار بالای سیستم را از بین می برد.
نازل و پایه نازل
نازل وظیفه ی پخش آب را دارد که اندازه ی خروجی نازل بستگی به نوع کاربری و میزان فشار کارکرد سیستم دارد. معمولاً از جنس برنج، سرامیک، استیل و به ندرت پلاستیکی می باشند. از نازل سرامیکی به علت مقاوم بودن در برابر سموم برای ضدعفونی و سمپاشی گلخانه ها استفاده می شود. پرکاربرد ترین نازل، نازل استیل است. در داخل نازل ها پیستون یا دریچه کوچکی قرار دارد که با ایجاد فشار توسط آب به عقب کشیده شده و خروجی نازل را باز میکند. بنابراین وجود فشار در آب عامل مهمی است. زیرا در غیر این صورت نازل ها عمل نکرده و آبی خارج نخواهد شد. نازل ها براساس الگوی پاشش، ظرفیت نازل، و زاویه اسپری شده توسط نازل دسته بندی می شوند. هیچ آبی نباید از نازل ها چکه کند. زیرا در صورت قطره قطره ریختن آب در کف، مشکلاتی به وجود خواهد آمد. در گلخانه های بزرگ برای دسترسی به همپوشانی بهتر و در جهت رسیدن به رطوبت و دمای مطلوب، بیش از یک خط لوله نازل نیاز است. برای دسترسی به الگوی پاشش بیشتر، نازل ها باید حدود 50% همپوشانی داشته باشند. برای مثال برای نازلی با قطر پاشش 2 متر، نازل بعدی باید با فاصله 1 متر از نازل قبلی قرار بگیرد تا 50% همپوشانی ایجاد شود. مهم ترین مسئله در نازل ها گرفتگی آنها از مواد معلق موجود در آب است. باید حتما از فیلتر های دیسکی یا نمدی بدین منظور استفاده شود. در گلخانه به منظور صرفه جویی در هزینه ها بهتر است ابتدای سالن فاصله نازل ها کمتر و رفته رفته فاصله نازل ها بیشتر شود و از نازل ها به صورت چپ و راست و در یک ردیف شیلنگ استفاده شود. در گلخانه از نازل پر فشار 6 الی 100 بار استفاده میشود این نازل ها بایستی مقاوم و حاوی فیلتر باشند.
لوله ها و اتصالات
لوله های مورد استفاده دو نوع می باشند پلی آمید و لوله های فشار قوی سیم دار پرسی یا شیلنگ هیدرولیکی. لوله ها و اتصالات وظیفه انتقال آب از منبع ذخیره و پمپ به سمت نازل را به عهده دارند.
شیلنگ های فشار قوی سیم دار
در این سیستم از شیلنگ های فشار قوی هیدرولیکی سیم دار که قابلیت تحمل فشار 250 بار را دارا میباشد به همراه اتصالات کونیک دار فشار قوی که به صورت پرس شده بروی شیلنگها می باشد و فاقد هرگونه نشت آب در فشارهای مختلف بوده و دوام و عمر بسیار طولانی را دارا میباشد. داخل شیلنگ های فشار قوی سیم دار یا از مفتول است و یا سیم. در این سیستم باید، نازل ها از جنس فولاد لعاب دار یا برنج می باشد. نازل ها شامل دو نوع، یک طرفه و دو طرفه می باشد و در سه سایز مختلف 20 – 30 – 50 میکرون استفاده میگردد. نازل ها دارای سیستم آنتی لیک یا همان عدم تشکیل قطرات آب می باشد و بر حسب فشار کاری مه پاش دارای دبی های مختلفی می باشد که در محاسبات طراحی سیستم مه پاش از آن استفاده میگردد.
شیلینگ های پلی آمید
با توجه به فشار موجود باید از شیلنگهایی استفاده نمود که بتواند تا 200 بار فشار را تحمل نماید. جنس این نوع شیلنگ های مه پاش فوگر پلیآمید میباشد. قطر بیرونی شیلنگ های مه پاش حدودا یک سانتی متر میباشد که دارای ضخامت داخلی بالایی میباشد و از اندکی انعطاف برخوردار است.
بدون دیدگاه